सर आयझॅक न्यूटन - एक महामानव ( भाग- ४ )

 न्यूटनच्या गुरुत्वाकर्षण सिद्धाताप्रमाणे विश्वातली प्रत्येक वस्तू दुसरया प्रत्येक वस्तूकडे आकर्षिली जाते. हे आकर्षणाचे बल ( Force ) वस्तूचे वस्तुमान वाढत गेले तर त्याच्या सम प्रमाणात आणि त्यांच्यातले अंतर कमी होत गेले तर त्याच्या वर्गाच्या व्यस्त प्रमाणात वाढत जाते हे त्याने मांडले , याच गुरुत्वाकर्षणाच्या बलामुळे फळ वरून खाली पडतं आणि ग्रहाही भ्रमण करतात !

  

सर आयझॅक न्यूटन - एक महामानव ( भाग- ३ )

  यानंतर न्यूटनने गुरुत्वाकर्षणाची नवीन थिअरी मांडली. वूल्ज्थोर्पला एका झाडाखाली बसला असताना एक सफरचंद पडताना त्याने पाहिले , आता सफरचंद खाली पडण्याचा प्रसंग हा काही वेगळा नव्हता, पण न्यूटनला तो वेगळा वाटला ,त्याने स्वत:शीच एक प्रश्न विचारला की , चंद्र पृथ्वीभोवती  फिरताना 

सरळ रेषेत का निघून जात नाही ? तसेच सर्व ग्रह सूर्याभोवती का व कसे फिरतात ?  शिवाय त्याला असेही वाटले की  ते बल जर झाडाच्या उंचीएवढ्या अंतरावर लागू पडत असेल , तर मग ते आणखी दूरपर्यंत लागू पडेल. अगदी वेगळ्या ग्रहापर्यंतही ! आणि मग त्याने त्या गुरुत्वाकर्षणाच्या नियमांच्या द्वारे सगळ्या ग्रहांच्या हालचाली , भ्रमणे यांच्यावर विचार करून गणिते मांडायला सुरुवात केली. हा चंद्र सरळ रेषेत निसटून न जाता  गुरुत्वाकर्षणाच्या बलामुळे पृथ्वीकडे आकर्षिला जातो. पण फळाप्रमाणे पृथ्वीवर आदळत नाही. गोफणीला लावलेला दगड केंद्रयामी ( Centripetal ) बलामुळे जसा आपल्याभोवती गोल फिरतो तसाच काहीसा गुरुत्वाकार्ष्णामुळे चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो. एका क्षणार्धात हे विश्व चालवणारे ते अदृश्य बल ( Force ) न्यूटनने शोधून काढले होते.

सर आयझॅक न्यूटन - एक महामानव ( भाग- २ )

     १६६६ साली बल किंवा फोर्सेसची कल्पना मांडून न्यूटनने अ‍ॅरिस्टॉटलच्या कल्पनांचे राज्य उलथून टाकले. त्याने गतीचे ( Motion ) तीन नियम मांडले. त्याने मांडलेल्या समीकरणांचा उपयोग करून आता अतिशय अचूकपणे पुष्कळ हालचालीविषयी भाकीत करता यायला लागली. अ‍ॅरिस्टॉटलने काही शतकापूर्वी असे मांडले होते की सगळ्या निर्जीव वस्तूही सजीव वस्तुचेच अनुकरण करतात आणि त्याप्रमाणे हालचाल करतात. न्यूटनच्या नियमांमुळे त्या वस्तूंची इच्छा किंवा भावना काय आहेत आणि त्याप्रमाणे ते केव्हा कुठे पडतील किंवा कुठून कुठे आणि कसे जातील याविषयी उगाचच तर्क करत बसण्यापेक्षा आता त्याचे गतीचे नियम वापरून अचूकपणे त्यांच्या गतीविषयी बोलणे शक्य झाले. प्रत्येक खाली येणार्‍या दगडाचा किंवा पानाचा प्रवासमार्ग ( Trajectory ) हा त्यांचावरचा बलांची बेरीज करून आपल्याला आता काढता येऊ लागला. याचा औद्योगिक क्रांतीमध्ये आणि अनेक महत्त्वाच्या घडामोडींमध्ये उपयोग होणार होता. वाफेच्या इंगीनाची शक्ती असो , जहाजांची हालचाल किंवा वेग असो व कुठल्याही मोठ्या इमारतीतील कुठलीही वीट असो , या सर्वांवरील ताण ( Stress ) , घर्षण ( Friction ) , आणि इतर अनेक बलांचा विचार करूनच अनेक यंत्रांची रचना करणे शक्य होणार होते , आणि त्याच्या हालचालींविषयी भाकितही !